Pałac w Śmiełowie wyróżnia malownicze położenie w pradolinie Warty ze
Wzgórzami Żerkowskimi od południa. Fundatorem siedziby był sędzia poznański
Andrzej Gorzeński (1752-1821), który nabył majętność

Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie - Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie -  Oddział Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Muzeum Narodowe w Poznaniu

Pałac w Śmiełowie wyróżnia malownicze położenie w pradolinie Warty ze
Wzgórzami Żerkowskimi od południa. Fundatorem siedziby był sędzia poznański
Andrzej Gorzeński (1752-1821), który nabył majętność w 1784 r. Na jego zamówienie
wybitny architekt Stanisław Zawadzki postawił tu w 1797 r. pałac i zespół budynków
gospodarczych – jedną ze świetniejszych siedzib polskiego klasycyzmu. Rezydencja
ma monumentalny portyk joński, arkadowe galerie oraz oficyny z dachami łamanymi
„jak w pagodach”.
Do 1886 r. majętność pozostawała w rękach Gorzeńskich, dzieląc losy pogranicza
Rosji i Prus, i będąc punktem przerzutowym podczas powstań. W sierpniu i wrześniu
1831 r., z zamiarem przedostania się na teren Królestwa Kongresowego, przebywał w
majątku Adam Mickiewicz. Choć jego wyprawa zakończyła się niepomyślnie, pobyt
wieszcza w Śmiełowie obrósł legendą, wzmocnioną po przejęciu majątku przez
Chełkowskich. Nowi właściciele otoczyli opieką pokój, w którym poeta mieszkał oraz
dąb jego imienia. W 1931 r. wznieśli pomnik Mickiewicza w parku. Gościli również
wybitnych przedstawicieli polskiej kultury, m.in. Henryka Sienkiewicza i Ignacego
Jana Paderewskiego.
W 1939 r. Niemcy internowali właścicieli i zajęli ich majątek. Po zakończeniu wojny,
poddany nacjonalizacji zaczął funkcjonować jako PGR, natomiast pałac zamieniono
na szkołę i mieszkania pracownicze. Żywa tradycja miejsca wciąż przyciągała
turystów i miłośników wieszcza. Naturalną więc konsekwencją było utworzenie w
pałacu muzeum z ekspozycją mickiewiczowską. Dzięki działaniom ówczesnego
dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu, prof. Kazimierza Malinowskiego, po
gruntownym remoncie, w 1975 r. otwarto w Śmiełowie Muzeum Adama Mickiewicza,
Oddział MNP. Oprócz pałacu muzeum objęło w posiadanie „uroczej piękności” park
krajobrazowy, z ziołowym „ogródkiem Zosi” i pomnikiem wieszcza.
Ekspozycja składa się z dwóch części: na parterze pokazano obiekty nawiązujące do
życia i twórczości Adama Mickiewicza, na piętrze eksponowane są wnętrza pałacowe
oraz malarstwo, rzeźby i przykłady rzemiosła artystycznego z XVII-XIX w.